Arsa Payı Hesaplama
Arsa payı hesaplama, özellikle kat mülkiyeti ve kat irtifakı süreçlerinde büyük önem taşıyan bir konudur. Yapılacak inşaatın daire veya bağımsız bölümleri arasında adil bir paylaşım sağlamak için her birim üzerinde düşen arsa payının doğru hesaplanması gerekir. Bu nedenle, arsa payının ne olduğu, nasıl hesaplandığı ve hangi kriterlere göre belirlendiği sıkça merak edilen konular arasında yer alır.
Arsa Payı Hesaplama Nasıl Yapılır?
Arsa payı; bir binadaki veya gayrimenkuldeki her bağımsız bölümün, söz konusu arsa üzerindeki sahiplik oranını gösteren değerdir. Kat mülkiyeti yasasına göre belirlenen bu oran; dairenin veya işyerinin konumu, büyüklüğü, kullanım amacı ve benzeri çeşitli kriterler göz önüne alınarak tespit edilir.
1. Değer Tespiti
Arsa payı hesaplamasında ilk adım, her bağımsız bölümün mevcut değerinin belirlenmesidir. Bu değer tespiti yapılırken; yapının kullanım alanı, manzara, kat sayısı, konum, maliklerin talepleri vb. unsurlar dikkate alınır.
2. Oransal Pay Hesabı
Değer tespiti yapıldıktan sonra, her bir bağımsız bölümün toplam yapı değerine oranı hesaplanır.
Örneğin; bir dairenin değeri 200.000 TL, binanın toplam değeri 2.000.000 TL ise bu dairenin oransal payı 200.000/2.000.000 = 0,10 yani %10 olacaktır.
3. Arsa Üzerinden Pay Hesabı
Her bağımsız bölüme ait oransal pay, arsanın toplam metrekaresi üzerinden de hesaplanır. Eğer arsa 1.000 m² ise ve oransal payınız %10 ise, bu durumda sizin arsa payınız 100 m² (1.000 m² x 0,10) olarak belirlenir.
Arsa Payı Hesaplama Örneği
Diyelim ki 1.200 m² büyüklüğündeki bir arsaya inşa edilen 6 bağımsız bölümün toplam değeri 3.600.000 TL olarak tespit edildi.
Her bir daireye ait değerler ise aşağıdaki gibi olsun:
- Daire A: 600.000 TL
- Daire B: 500.000 TL
- Daire C: 700.000 TL
- Daire D: 800.000 TL
- Daire E: 500.000 TL
- Daire F: 500.000 TL
Oransal Değer Payı Hesabı
- Daire A: 600.000 / 3.600.000 = 0,1667 (%16,67)
- Daire B: 500.000 / 3.600.000 = 0,1389 (%13,89)
- Daire C: 700.000 / 3.600.000 = 0,1944 (%19,44)
- Daire D: 800.000 / 3.600.000 = 0,2222 (%22,22)
- Daire E: 500.000 / 3.600.000 = 0,1389 (%13,89)
- Daire F: 500.000 / 3.600.000 = 0,1389 (%13,89)
Arsa Payının Hesaplanması (1.200 m² Üzerinden)
- Daire A: 1.200 × 0,1667 ≈ 200 m²
- Daire B: 1.200 × 0,1389 ≈ 167 m²
- Daire C: 1.200 × 0,1944 ≈ 233 m²
- Daire D: 1.200 × 0,2222 ≈ 267 m²
- Daire E: 1.200 × 0,1389 ≈ 167 m²
- Daire F: 1.200 × 0,1389 ≈ 167 m²
Böylece, her bir dairenin arsa payı oranları ve arsa metrekare karşılıkları belirlenmiş olur.