Vadeli İşlem Fiyatı Hesaplama

Vadeli işlem sözleşmeleri (futures), belirli bir dayanak varlığı, gelecekteki belirli bir tarihte, bugünden anlaşılan bir fiyattan alma veya satma yükümlülüğü veren finansal sözleşmelerdir. Bu aracımız, bir vadeli işlem sözleşmesinin bugünkü adil değerini, yani teorik fiyatını hesaplamanıza olanak tanır. Hesaplama, “taşıma maliyeti” (cost of carry) modelini temel alır ve bir varlığı gelecekteki bir tarihe “taşımanın” net maliyetini yansıtır.

Vadeli İşlem (Futures) Teorik Fiyatı Nasıl Hesaplanır?

Vadeli işlem sözleşmesinin teorik fiyatı, dayanak varlığın spot (anlık) fiyatına, vadeye kadar olan süredeki taşıma maliyetinin eklenmesi veya çıkarılmasıyla bulunur. Taşıma maliyeti, risksiz faiz oranı ve varlığın sağladığı getirileri (örneğin temettü) içerir. Aracımızda kullanılan temel formül aşağıdadır:

Teorik Fiyat = Spot Fiyat × [1 + (Risksiz Faiz Oranı – Temettü Verimi) × (Vadeye Kalan Gün / 365)]

Örnek: Dayanak varlık spot fiyatının 121.650,75 TL, yıllık risksiz faiz oranının %16,25, yıllık temettü veriminin %8,75 ve vadeye 45 gün kaldığını varsayalım.

• Risksiz Faiz Oranı (r): 16,25 / 100 = 0,1625
• Temettü Verimi (q): 8,75 / 100 = 0,0875
• Vadeye Kalan Süre (t): 45 / 365 ≈ 0,1233

Hesaplama:
Teorik Fiyat = 121.650,75 × [1 + (0,1625 – 0,0875) × (45 / 365)]
Teorik Fiyat = 121.650,75 × [1 + 0,075 × 0,12328…]
Teorik Fiyat = 121.650,75 × 1,009246…
Teorik Fiyat ≈ 122.776,49 TL

Hesaplamada Kullanılan Terimler

• Dayanak Varlık Fiyatı (Spot Fiyat): Vadeli işlem sözleşmesine konu olan varlığın (hisse senedi, endeks, döviz, emtia vb.) anlık piyasa fiyatıdır.
• Risksiz Faiz Oranı: Belirli bir dönem için risksiz bir yatırımdan elde edilmesi beklenen teorik faiz oranıdır. Genellikle devlet tahvili faizleri veya merkez bankası politika faizi referans alınır.
• Temettü Verimi: Dayanak varlık bir hisse senedi veya borsa endeksi ise, yatırımcının vade sonuna kadar elde edemeyeceği temettü gelirinin yıllık yüzde olarak ifadesidir. Bu oran, faiz maliyetini dengeleyerek taşıma maliyetini azaltır. Temettü ödemesi olmayan varlıklar için bu değer 0 (sıfır) girilmelidir.
• Vadeye Kalan Gün: Sözleşmenin sona ereceği tarihe kadar kalan gün sayısıdır. Bu süre, faiz ve temettü oranlarını orantılamak için yıl bazına çevrilir (Gün / 365).

Bu hesaplama, yatırımcılara bir vadeli işlem sözleşmesinin piyasa fiyatının teorik değerine göre ucuz mu yoksa pahalı mı olduğunu değerlendirme imkanı sunar. Piyasa fiyatı ile teorik fiyat arasındaki farklar, arbitraj fırsatlarına veya piyasa beklentilerindeki değişimlere işaret edebilir.